Kisiel żurawinowy na Wigilię

Konieczny u nas w domu deser na Święta. Dość kojący po kapuściano-grzybowej wigilijnej kolacji. Kresowy w rodowodzie. Występuje we wszystkich litewskich książkach kucharskich jako klasyczny wigilijny deser.

U mnie w domu od zawsze robi się ten kisiel dość rzadki, taki do popijania. Tak przynajmniej tradycyjnie się robiło w domu moich pradziadków na Wileńszczyźnie. Ilości cukru i mąki ziemniaczanej pozostawiam więc trochę do Waszej decyzji - będą zależały od tego jak słodki i jak gęsty kisiel lubicie. Proponuję rozrobić trochę mąki ziemniaczanej z wodą i dodawać ją stopniowo do pożądanej gęstości.

Kisiel żurawinowy

500 g żurawin świeżych lub mrożonych
1 l wody
cukier do smaku
skórka obrana z 1/2 cytryny
5 łyżek mąki ziemniaczanej

Żurawiny krótko zagotowujemy z wodą i skórką cytrynową. Powinny lekko popękać i gotować się ze 2-3 minuty. Skórkę cytrynową wyrzucamy. Przecieramy owoce razem z wodą, w której się gotowały przez sito. Dosładzamy do smaku. Mąkę ziemniaczana rozrabiamy w dodatkowej 1/3 szkl wody. Żurawinowy przecier doprowadzamy do wrzenia i cienkim strumieniem, ciągle mieszając, dolewamy stopniowo mąkę ziemniaczaną z wodą. Nie ma potrzeby dodawać całej ilości mąki rozrobionej w wodzie, jeśli ktoś lubi rzadszą konsystencję. Przestajemy ją dolewać, gdy kisiel osiągnie odpowiadającą nam gęstość (pamiętajcie, że gdy ostygnie jeszcze trochę zgęstnieje).

Nonnettes de Dijon czyli nadziewane pomarańczowe pierniczki z Dijon

Mięciutkie bożonarodzeniowe pierniczki z Dijon. Przypominają trochę babeczki. We francuskim oryginale nonnettes mają kształt walców, z nadzieniem w środku i są obowiązkowo polukrowane. Najczęściej nadziewa się je marmoladą pomarańczową, w ogóle pomarańczowy smak i aromat jest w nich dominujący.

Moje są troszkę większe niż oryginalne. Idealne byłyby do ich pieczenia niewielkie obręcze, ale można też zrobić je w małych mufinkowych foremkach. Ja używałam obręczy o średnicy 6 cm, maleńkich foremek do mufinek o średnicy 4-5 cm i foremek w kształcie piramid.

Dżem nakładałam na wierzch. W czasie pieczenia nieco się zapadł i tak powinno być, żeby nadzienie było mniej więcej w środku pierniczka. Można położyć na dżem jeszcze odrobinę ciasta, żeby był całkowicie przykryty, ale nie wciskać go za bardzo do wnętrza, bo opadnie na dół w czasie pieczenia. Koniecznie trzeba je polukrować ze wszystkich stron, wówczas będą długo wilgotne.

Nonnettes de Dijon

20-30 ciasteczek w zależności od wielkości foremek, idealne będą obręcze o średnicy 4-5 cm

125 g cukru
200 g miodu
200 ml wody
75 g masła

300 g mąki

2 łyżeczki proszku do pieczenia
1/2 łyżeczki sody oczyszczonej

1 łyżeczka mielonego cynamonu 

1 i 1/2 łyżeczki przyprawy do piernika
1/4 łyżeczki mielonego kardamonu

1/2 łyżeczki wody pomarańczowej
100-150 g marmolady pomarańczowo-dyniowej (lub pomarańczowej)

100 g cukru pudru

Dekoracja: 

100 g cukru pudru

1 łyżka wrzącej wody

skórka otarta z 1 pomarańczy

3-4 łyżki soku pomarańczowego

Cukier, miód, wodę i masło doprowadzamy do wrzenia w dużym garnku (często mieszając). Mąkę przesiewamy z proszkiem do pieczenia, sodą oczyszczoną, cynamonem, przyprawą do piernika i kardamonem. Do garnka z jeszcze ciepłym rozpuszczonym miodem, cukrem i masłem dodajemy wodę pomarańczową a następnie dosypujemy mąkę i miksujemy na gładką masę. Odstawiamy do lodówki na godzinę. Nagrzewamy piekarnik do 170ºC. Nakładamy ciasto do foremek, nieco ciasta zachowując. W środku każdego ciastka nakładamy po łyżeczce marmolady, a następnie przykrywamy jeszcze odrobiną pozostawionego ciasta. Pieczemy przez ok. 35 min. Wyjmujemy z piekarnika i zostawiamy do wystudzenia.

Ucieramy lukier z cukru pudru, łyżki wrzątku i soku pomarańczowego. Lukier powinien być dość płynny. Pędzlujemy nim pierniczki ze wszystkich stron, łącznie ze spodem. Na wierzch przylepiamy odrobinę skórki pomarańczowej. 

Waterzooi de daurade czyli rybna potrawka z Gandawy

Bardzo smaczne rybne danie, które można wypróbować nie tylko z tytułową doradą. Nadadzą się w zasadzie każde filety z białej ryby. To kolejna propozycja  z pogranicza Belgii i północnej Francji. Podobno danie powstało w położonej we Flandrii Gandawie. Po flamandzku "zooien" znaczy - gotować. Dziś oprócz wersji rybnej (ryby mogą być morskie albo słodkowodne) często robi się również waterzooi z kurczaka. Podaje się najczęściej z gotowanymi ziemniakami.

Legenda głosi, że było to ulubione danie cesarza Karola V, który w Gandawie się urodził. To ten sam cesarz, który uwielbiał pimentón de La Vera (dokonał zresztą żywota po abdykacji w hiszpańskiej Estremadurze). Taka poważna postać, a całkiem zainteresowana kuchnią. ;)

Waterzooi de daurade

4-5 filetów białych ryb (najlepiej dorady, morszczuka lub dorsza)

2 łyżki masła

3 marchewki, pokrojone w julienne

2 pory, pokrojone w julienne

1/4 główki selera, pokrojonego w julienne

1 bulwa kopru włoskiego, pokrojonego w julienne

3 szalotki, pokrojone w piórka

200 ml białego wina

250 ml wywaru rybnego

200 ml crème fraîche

1 łyżka mąki

Na maśle szklimy wszystkie warzywa, dodajemy białe wino i wywar rybny, dusimy pod przykryciem aż zmiękną. Układamy na warzywach filety z ryby i dusimy pod przykryciem aż zrobią się nieprzejrzyste. Do warzyw dodajemy crème fraîche z 1 łyżką mąki i zagotowujemy do zgęstnienia. Podajemy z gotowanymi ziemniakami.

Tarte au sucre czyli cukrowa tarta z północnej Francji

Północna Francja to królestwo tart. Spotkamy je w każdej cukierni czy piekarni, w wersjach słodkich i wytrawnych. Tarte au sucre nazywana jest też czasem tarte vergeoise (od nazwy brązowego cukru, produkowanego z buraków cukrowych). 

Jak sama nazwa wskazuje jej główną atrakcją jest warstwa cukru na wierzchu, która po upieczeniu zamienia się w słodką chrupiącą skorupkę. Ta wersja jest bogatsza, bo zawiera jeszcze trochę masła, crème fraîche i ubite jajka. Wszystko to tworzy znakomitą polewę. Podobne tarty piecze się i w innych regionach Francji, a nawet w Szwajcarii czy Luksemburgu. Ja sama już coś podobnego podawałam na bogu tutaj. 

Tarte au sucre

niska foremka do tarty lub do pizzy o średnicy 28 cm

Ciasto drożdżowe:

300 g mąki

1 i 1/4 łyżeczki drożdży

1/8 łyżeczki soli

1 łyżka cukru

2 jajka

100 ml mleka

80 g masła, roztopionego

Wierzch:

120 g vergeoise blonde (jasnobrązowego cukru z buraków cukrowych)

50 g zimnego masła pokrojonego w kostkę

2 jajka

2 łyżki crème fraîche

W maszynie do chleba lub w mikserze z hakiem do ciasta drożdżowego wyrabiamy ciasto, dodając najpierw mokre, a potem suche składniki. Po ok. 15-20 min wyrabiania wykładamy do wysmarowanej masłem i wysypanej mąką foremki i przykrytą zostawiamy do wyrośnięcia w cieple na ok. 1 godz. W połowie rośnięcia zaczynamy nagrzewać piekarnik do 220ºC.

Po wyrośnięciu uciskamy palcami dno tarty formując liczne dołki i również palcami formujemy niziutki brzeg (tak żeby masa się nie wylała).

Dno tarty wysypujemy brązowym cukrem, w dołki wkładamy kostki masła. Wszystko polewamy jajkami ubitymi z crème fraîche. Pieczemy przez ok. 20 min. 

Studzimy na siatce. 

Endives à la flamande czyli cykorie po flamandzku

Uroczy rynek w miejscowości Arras z ratuszem i staromodną karuzelą.

Dziś prościutkie i bardzo jesienne danie. Popularne w północnej Francji (oraz w Belgii), zwłaszcza w regionie Nord-Pas-de-Calais. Piszę parę słów o tym dość niedocenianym, a bogatym kulinarnie obszarze w październikowym numerze "Mojego Gotowania". 

Cykoria to tam jedno z ulubionych warzyw, w dialekcie ch'ti mówi się na nią chicon. Dość ascetyczna wersja, którą tu prezentuję znakomicie się sprawdza jako dodatek do cięższych mięsnych dań również typowych dla zimnawego i deszczowego Nord-Pas-de-Calais. Popularna jest również na północy - pewnie nawet bardziej znana - wersja cykorii owiniętej plastrami szynki i polanej beszamelem, również zapiekana. Ta może być daniem samym w sobie.

Endives à la flamande czyli cykorie po flamandzku

6 cykorii przekrojonych na pół

2-3 łyżki masła

 sok z 1/2 cytryny

250 ml białego wina

250 ml bulionu z kurczaka

sól i świeżo zmielony pieprz do smaku

Cykorie osmażamy na maśle z obu stron. 

Układamy w jednej warstwie w dużym, wysmarowanym masłem żaroodpornym naczyniu i skrapiamy sokiem z cytryny. 

Zalewamy winem i bulionem. 

Oprószamy pieprzem i solą. 

Pieczemy w piekarniku nagrzanym do 180ºC do miękkości, przez ok. 35-45 min. 

Sauerbraten nad Mozelą

Trochę spóźniony dodatek "przepisowy" do wrześniowego numeru "Mojego Gotowania". W tym wydaniu gazety w dziale "Smaki Podróży" udajemy się nad piękną, wijącą się zakolami rzekę Mozelę, która pamięta jeszcze czasy, gdy rzymscy legioniści obsadzali ją krzaczkami winnej latorośli. Ta ostatnia zresztą króluje w Dolinie Mozeli do dziś. Zwiedzaliśmy ten region w zeszłym roku i muszę przyznać, że podobała nam się jego pocztówkowa uroda, tak odmienna od krajobrazów południowej Europy. 

Po Mozeli suną majestatycznie wycieczkowe statki, wzdłuż brzegów śmigają rowerzyści, a strome stoki to jedna wielka winnica. Dodatkowo jeszcze schludne, wypacykowane do najmniejszego detalu miasteczka i średniowieczne zamki, jak z utworów romantycznych poetów. Do tego przaśne jedzenie (momentami próbujące zaczerpnąć coś z francuskiej strony granicy) i bardzo dobre białe wino. Germańska idylla.

Sauerbraten to danie popularne nad Renem i jego dopływami (jednym z nich jest właśnie Mozela). My zasmakowaliśmy w nich w Nadrenii-Palatynacie, w gospodzie w miasteczku Cochem, nad którym góruje odbudowany w neogotyckim stylu zamek Reichsburg Cochem (jego historia sięga XII wieku). Do marynowania (baaardzo długiego, bo kilkudniowego) sauerbraten używa się w zależności od regionu octu i zazwyczaj czerwonego wina. Tego ostatniego produkuje się w okolicy tyle, co kot napłakał, bo to przecież królestwo białego Rieslinga. Jednak to wino czerwone właśnie najciekawiej się komponuje z wołowiną. Danie ma wyraźny kwaskowy winno-octowy smak. Marynowanie i długie pieczenie powodują, że mięso jest mięciutkie i rozpływa się w ustach. Do sosu  dodaje się  rodzynek albo nawet pokruszonych pierniczków, aby zbalansować kwaśne nuty. Ja pozostałam przy najprostszej wersji, w której słodycz bazuje jedynie na brązowym cukrze z marynaty. Sauerbraten podaje się najczęściej z knedlami, makaronem Spätzle lub gotowanymi ziemniakami.

Sauerbraten

Marynata:

500 ml czerwonego wina

200 ml octu z białego wina

100 ml octu balsamicznego

laska cynamonu

6 goździków

6 ząbków czosnku

1 cebula, pokrojona w kostkę

2 gałązki selera pokrojone w plasterki

2 marchewki pokrojone w kostkę

1/3 szkl jasnego brązowego cukru

1 łyżka ziarenek czarnego pieprzu

1 łyżka ziarenek białej gorczycy

1 łyżka ziarenek kolendry

1 łyżka owoców jałowca, zmiażdżonych

6 ziarenek ziela angielskiego

2 liście laurowe

 sól do smaku

1 kg wołowiny na pieczeń 

2 łyżki oleju

2-3 cebule

4 plastry bekonu pokrojone w kostkę

500 ml marynaty odcedzonej

1000 ml bulionu wołowego

50 + 25 g mąki

sól i pieprz do smaku

Składniki marynaty zagotować. Całkowicie ją wystudzić. Włożyć mięso do worka plastikowego zamykanego na zip i wlać tam marynatę. Włożyć worek z mięsem i marynatą do płaskiego pojemnika i wstawić do lodówki. Raz dziennie obracać mięso i marynować je przez 3 do 5 dni.

Na rozgrzanym tłuszczu w dużym żeliwnym garnku osmażamy wyjętą z marynaty wołowinę (marynatę zachowujemy) ze wszystkich stron przez ok 10-12 min. Odkładamy ją na talerz i na pozostałym oleju smażymy bekon i cebulę, aż ta ostatnia się skarmelizuje (ok. 15-20 min). Wsypujemy 50 g mąki i krótko przesmażamy. Dodajemy marynatę i bulion, dobrze mieszając i doprowadzamy do wrzenia. Wkładamy do sosu mięso, przykrywamy pokrywką i wstawiamy do piekarnika. Pieczemy przez 1 godz i 30 min w 180ºC, obracamy mięso, zmieszamy temperaturę do 150-160ºC  i dopiekamy przez dodatkową 1 godz i 30 min. Wyjmujemy mięso z sosu. Sos redukujemy lub zagęszczamy dodatkowymi 25 g mąki. Kroimy mięso w cienkie plastry i polewamy gorącym sosem.

Zupa dyniowa z limonkowo-imbirową śmietaną z Arizony

Dynia to jedna z wielkiej trójki (tzw. three sisters - trzech sióstr) jadalnych warzyw od zarania dziejów stanowiących podstawę żywienia w Mezoameryce. Pozostałe dwie siostry to kukurydza i fasola we wszelkich wariacjach. 

Rośliny dyniowate jadane są w South West pod postacią klasycznej dyni czy też przeróżnych odmian nazywanych zbiorczo po angielsku squash. Amerykanie wyróżniają: summer squash (jak cukinia, kabaczki czy patisony) - odmiany letnie, z cienką jadalną skórką i winter squash - odmiany zimowe, z grubszą skórką i nasionami z łupinkami, długo się przechowujące.

Dzisiaj prosta, delikatna zupa z dyni, ale z pikantnymi podtekstami pieprzu cayenne i wzbogacona śmietanką o nutach limonki i imbiru. Można użyć okrągłej pomarańczowej dyni (tej popularnej w czasie Halloween) albo butternut squash (dyni piżmowej) czy japońskiej odmiany kabocha squash.

Zupa dyniowa z limonkowo-imbirową śmietaną

Zupa:

2 łyżki masła

2-3 cebule, pokrojone w drobną kostkę

1/8-1/2 łyżeczki  pieprzu cayenne (w zależności jak pikantne smaki lubimy)

300 ml mleka

1 kg dyni obranej, bez nasion i pokrojonej w dużą kostkę

1,5 l bulionu z kurczaka

sól i świeżo zmielony pieprz do smaku

Limonkowo- imbirowa śmietana:

sok i skórka z 1 limonki

1 łyżka startego świeżego imbiru

125 ml kwaśnej śmietany 

Zupa:

Na maśle w dużym garnku szklimy cebule, dodajemy pieprz cayenne, dynię i bulion i gotujemy do miękkości. Dodajemy mleko, ponownie zagotowujemy. Miksujemy ręcznym blenderem i doprawiamy do smaku pieprzem i solą.

Śmietana:

Sok z cytryny gotujemy z imbirem przez 2 min. Przecedzamy i wystudzony płyn dodajemy do śmietany. 

Zupę podajemy z kleksami śmietany i odrobiną startej skórki z limonki.

Fugde pie z Arizony

Oprócz lekkich deserów na upały, jak proponowany przeze mnie wcześniej sorbet, znajdziemy w Arizonie również bardziej kaloryczne smakołyki. Znowu zaznaczają się tu wpływy Meksyku. Nie na darmo graniczy Arizona z krajem, z którego pochodzi czekolada, a właściwie xocolatl, jak mówiono powszechnie w czasach przed hiszpańską konkwistą. Jak by jej nie nazywać, znajdziemy czekolady w tutejszych słodkościach całkiem sporo.

Migawki z Arizony. Pokazy tresury dzikich ptaków w parku Saguaro. Rysunki amerykańskich Navajo. Dziwnie kolorowy i radosny cmentarz w upalnym słońcu Arizony tuż koło misji San Xavier del Bac. Arizońskie przydrożne tabliczki ostrzegawcze.

W dzisiejszym paju połączona jest z orzechami włoskimi i odrobiną cynamonu. Takie nadzienia bywają też w South West wzbogacane smakiem papryk chile, np. ancho, która ma lekko dymny i orzechowy smak. Ja nie przepadam za połączeniem czekolady z pikantnymi nutami (nie pogardzę za to czekoladą ze szczyptą soli ;)), pozostałam więc jedynie przy cynamonie, który też jest często do niej dodawany w tych okolicach i trzeba przyznać, że to się świetnie komponuje. 

Fudge pie

okrągła forma do tarty o średnicy 24-25 cm

Kruche ciasto:

235 g mąki

1 łyżka cukru pudru

szczypta soli

125 g zimnego masła, pokrojonego w kostkę

ok. 3-4 łyżki zimnej wody, opcjonalnie 

Nadzienie:

125 g drobno posiekanych orzechów włoskich

180 g masła

250 g gorzkiej czekolady

2 jajka

100 g cukru

100 g jasnego brązowego cukru

1 łyżka ekstraktu z wanilii

1/2 łyżeczki cynamonu

4 łyżki słodkiej śmietanki 20%

75 g mąki

cukier puder do posypania wierzchu 

 Kruche ciasto:

Mąkę mieszamy z cukrem i solą. Dodajemy masło i szybko zagniatamy w kulę, gdyby było za suche dodajemy po lodowata wodę, po jednej łyżce za każdym razem aż do pożądanej konsystencji. Rozpłaszczamy, zawijamy w folię i wstawiamy do lodówki. W tym czasie przygotowujemy nadzienie.

Nadzienie:

Orzechy podpiekamy na suchej patelni, aż się leciutko zrumienią i zaczną pachnieć. Nagrzewamy piekarnik do 180ºC. Roztapiamy masło z czekoladą na małym ogniu lub w mikrofalówce. Jajka ubijamy  w mikserze z cukrami na puszystą masę. Dodajemy ekstrakt z wanilii, cynamon i śmietankę oraz masę czekoladową. Miksujemy. Wsypujemy mąkę i ponownie miksujemy. Dodajemy orzechy i mieszamy do połączenia składników. 

Kruche ciasto rozwałkowujemy. Wysmarowaną masłem i wysypaną bułką tartą foremkę wykładamy ciastem. Wlewamy nadzienie i pieczemy przez ok. 40-50 min. 

Po wystudzeniu posypujemy cukrem pudrem.

Empanaditas z Arizony

Bardzo popularne w amerykańskim South West botanas (przegryzki, przekąski), idealne z zimnym piwem. Pochodzą z Meksyku, a jak wiadomo ta kuchnia ma wielki wpływ na kulinarną kulturę południowego-zachodu USA.

Empanaditas jest zdrobnieniem od hiszpańskiego empanadas. To po prostu małe pieczone pierożki, takie na dwa kęsy. Ciasto jest miękkie i dość delikatne w obróbce, ale po upieczeniu genialne - kruchutkie, ale nie kruszące się i bardzo smaczne. Sekretem jest dodatek do niego kremowego twarożku i .... margaryny. Uczciwie trzeba przyznać, że ta ostatnia powoduje, że kruche ciasto staje się delikatne i wręcz listkujące.

 

W dzisiejszym moim nadzieniu do empanaditas przeważa zielenina, nie jest ono jednak wegetariańskie. Ma akcent mięsny i dodatek koziego serka. Jeśli chodzi o ciemnozielone liście to ja użyłam mieszanki boćwiny, popularnych tu w Portugalii pędów rzepy i szpinaku Można użyć tylko jednego gatunku z tych warzyw, albo eksperymentować po swojemu. 

Nadzienia do empanadas bywają przeróżne - klasyczne całkowicie mięsne, pyszne z dodatkiem dyni, a nawet słodkie. Choć te ostatnie są raczej rzadkością. Zapraszam na pyszną przegryzkę lubianą w Arizonie, Nowym Meksyku, Kalifornii, no i rzecz w samym Meksyku.

Empanaditas

Ciasto na pierożki:

325 g mąki

25 g mąki kukurydzianej

1/2 łyżeczki soli

125 g margaryny, pokrojonej w kostkę

125 g masła, pokrojonego w kostkę

200 g serka kremowego typu Philadelphia

Nadzienie:

750 g boćwiny, pędów (naci) rzepy i szpinaku

200 g miękkiej wieprzowej kiełbasy*

1 czerwona cebula drobno posiekana

3 ząbki czosnku przepuszczone przez praskę 

1 i 1/2 łyżeczki mielonego kuminu

75 - 100 g  twarożku koziego w formie walca

Wierzch:

1 jajko

2-3 łyżki wody

Ciasto na pierożki:

Mąki mieszamy z solą, dodajemy zimne masło i margarynę i zagniatamy w okruszki ( najwygodniej to zrobić w malakserze). Dodajemy serek i ponownie zagniatamy w miękką kulę. Gdyby ciasto było za rzadkie można dodać nieco więcej mąki, ale niezbyt wiele, bo i tak stwardnieje w lodówce. Dzielimy na pół, rozpłaszczamy dłonią na placek, zawijamy w folię i wstawiamy do lodówki na co najmniej 2 godziny, a najlepiej na całą noc.

Nadzienie:

Zieleninę blanszujemy 1-2 min w osolonej wrzącej wodzie. Przelewamy zimną wodą, dobrze odciskamy i drobno kroimy lub miksujemy w malakserze. Kiełbasę kruszymy lub kroimy w drobniutką kostkę i smażymy na patelni, aż się zacznie rumienić, dodajemy cebulę oraz czosnek i znowu podsmażamy. Mieszamy z zieleniną, dodajemy kumin i pokruszony ser. Mieszamy i wstawiamy do lodówki.

Wykonanie empanaditas:

Nagrzewamy piekarnik do 190ºC.

Wałkujemy ciasto, jeśli trzeba podsypując mąką, na grubość ok. 0,5 cm. Wykrawamy koła o średnicy ok. 10-12 cm i nakładamy na nie nadzienie. Zlepiamy brzegi (jeśli trzeba od wewnątrz smarujemy brzegi pierożków wodą) i dodatkowo przyciskamy brzegi zębami widelca. Ubijamy jajko z wodą i pędzlujemy nim wierzchy pierożków. Pieczmy ok. 20 min aż się ładnie zrumienią.

*idealne byłoby chorizo meksykańskie, ale z polską wiejską kiełbasą też wychodzi ok.

Sorbet "truskawkowa margarita" z Arizony

W ramach opowiastek o kuchni stanu Arizona dziś sorbet na bazie znanego alkoholowego koktajlu. W Arizonie to idealny deser. Na gorących pustynnych i półpustynnych obszarach, wśród kaktusów i porażających bielą hiszpańskich misji, gdzie doskwiera prażące słońce taki mrożony drink w formie sorbetu jest idealny dla ochłody.

Kosztowaliśmy go w restauracji w uroczym mieście Sedona, gdzie życie toczy się trochę  zwolnionym tempie. Wszyscy chodzą tu naładowani pozytywną energią, która koncentruje się ponoć w tutejszych górach (tak przynajmniej twierdzą adepci New Age i alternatywnych metod relaksacyjno-terapeutycznych, którzy upodobali sobie tę piękną okolicę). Wielka popularnością cieszą się tu wszelkie aktywności na świeżym powietrzu od wędrówek po tutejszych czerwonych skałach po jogę o świcie w pobliżu energetycznych "worteksów".

Gigantyczne kaktusy saguaro mają w Arizonie sobie dedykowany park narodowy. Na terenie stanu leży największy w USA rezerwat Indian Navajo. Okolica obfituje w misje jeszcze z czasów hiszpańskich konkwistadorów. Okolice Sedony to raj dla wielbicieli New Age, terapii alternatywnych i jogi.

 

Oferta kulinarna jest tu przebogata - od lokalnych smaków South West i Meksyku, poprzez amerykańską klasykę, kuchnie europejskie i dalekowschodnie, aż do molekularnych dziwów.

Spróbowałam odtworzyć ten pyszny sorbet w domu. Dodatek tequili to meksykański akcent bardzo powszechny w kuchni South West, no i rzecz jasna obowiązkowy składnik koktajlu margarita. "Dorosły" deser warty wypróbowania w truskawkowym sezonie i bardzo orzeźwiający.

Sorbet "truskawkowa margarita"

500 g truskawek

500 ml wody

225 g cukru

80 ml tequili

60 ml likieru pomarańczowego (np. Cointreau lub Grand Marnier)

80 ml soku świeżo wyciśniętego z limonki

Truskawki miksujemy w blenderze. Cukier zagotowujemy z wodą i gotujemy powstały syrop przez ok. 5 min, zostawiamy do wystudzenia. Mieszamy ze sobą truskawki, syrop, alkohole i sok z limonki. Bardzo mocno ochładzamy (można wstawić na 1-2 godz do zamrażarki) i kręcimy sorbet w maszynie do lodów.

Agua fresca z arbuza, malin i truskawek z Arizony

Arizona: okolice Sedona zachwycają czerwonymi skałami i lasami zaczynającymi już się tutaj jesiennie przebarwiać; Saguaro National Park pełen gigantycznych kaktusów to przedłużenie Pustyni Sonora zaczynającej się w Meksyku.

Nie ma lepszego napoju na lato. Naprawdę nie ma. Nawet schłodzony szampan czy dobry szprycer mogą się schować przy agua fresca. U nas od kilku dni upały grubo ponad 30ºC, co tutaj w Porto nad samym oceanem nie jest częste. Zwykle cierpimy tak w lecie jedynie ze 2 tygodnie. Potem słupek rtęci przykleja się do 24ºC. Ale w tym roku jakoś ten skwar wcześnie do nas zawitał. O włączeniu piekarnika nawet strach myśleć, żar bijący z grilla też niezbyt zachęca. Siły starcza na wymieszanie sałatki, wyjęcie lodów z zamrażalnika i ewentualnie przygotowanie jakiegoś napoju.

Przypomina to mi trochę upały w Sonoma Desert i w kanionach Arizony, o którym to stanie skrobnęłam właśnie artykuł do lipcowego numeru "Mojego Gotowania" (i serdecznie zapraszam do jego lektury). Tam było jednak dużo bardziej sucho niż u nas, a wysokie temperatury utrzymywały się nie tylko, gdy byliśmy tam we wrześniu, ale nawet w czasie październikowej i listopadowej wizyty. Arizona pełna jest parków narodowych i indiańskich rezerwatów. I tutaj właśnie w restauracji serwującej tzw. "Sonoran Cuisine" po raz pierwszy piliśmy agua fresca.

Arbuzy. Wejście do Lower Antelope Canyon, do którego Indianie Navajo wożą turystów jeepami. Wnętrze kanionu to skalne wiry w odcieniach różu i pomarańczu, na jego dnie panuje przyjemny chłód. Gdy odwiedzamy go w listopadzie spotykamy tylko oniemiałych z wrażenia, obwieszonych aparatami i statywami fotografów. Agua fresca z malin, arbuza i truskawek.

Wyjaśnijmy wreszcie co to takiego ta agua fresca. Pomysł jest latynoski, a dokładnie meksykański. Ale pija się ją również na amerykańskim Południowym Zachodzie (South West). Agua fresca to po hiszpańsku* (i po portugalsku również jeśli chodzi o ścisłość) po prostu "świeża woda", a także słodka woda (w znaczeniu, że nie morska). Słowo fresco w portugalskim ma też podtekst zimna. W portugalskiej kawiarni zapytają nas zawsze czy chcemy agua fresca czy natural, czyli czy wodę zimną czy w temperaturze pokojowej. Jak widać nawet z językowych podtekstów jest to napój na lato idealny. 

W wykonaniu ni to sok, ni to smoothie. Często rozcieńczany jeszcze wodą, albo podawany z ogromną ilością kostek lodu. Robiony z owoców niezwykle soczystych  ale jakoś paradoksalnie rzadko wykorzystywanych do klasycznych soków. Prym wiodą melony, arbuzy i truskawki. Częsty jest dodatek cytrusów, mięty, bazylii i imbiru. Owoce się miksuje, ale to jeszcze nie koniec. Gdyby miało polegać to na zwykłym miksowaniu mielibyśmy owocowe smoothie. Do agua fresca zmiksowaną pulpę odsączamy na drobnym sitku. W ten sposób pozyskujemy naturalnie istniejącą w owocach wodę, ale o wspaniałym smaku.

Dziś nasza ulubiona, bardzo klasyczna agua fresca. Z arbuza, truskawek i jeszcze odrobiny malin. Plus jeszcze trochę soku z limonki i mięta, u mnie bananowa, bo ten gatunek strasznie nam się jakoś w tym roku rozrósł.

* w tekście pozostawiam pisownię hiszpańską, po portugalsku jest akcent nad pierwszym "a".

Agua fresca z arbuza, truskawek i malin

ok. 6 porcji

1 nieduży dojrzały arbuz 

250 g truskawek

200 g malin

sok z 1/2 limonki

kilka gałązek mięty, truskawek i malin do ozdoby

dużo kostek lodu

Nad dużą miską na sitku usuwamy z arbuza pestki (chodzi o to, żeby wydobywający się podczas tej czynności sok ściekał do miski). Miąższ odkrawamy od skórki i kroimy w dużą kostkę. Razem z odszypułkowanymi truskawkami i malinami wrzucamy do miski i miksujemy ręcznym malakserem (lub w blenderze). Powstałą pulpę przecedzamy przez gęste sitko uciskając drewnianą łyżką. Wyciskamy do powstałej owocowej wody sok z limonki. Przelewamy do szklanek wypełnionych kostkami lodu. Ozdabiamy miętą, truskawkami i malinami. Jeśli ktoś ma taką potrzebę - może dosłodzić.

Konfitura morelowa z rumem Malibu i wanilią

 

W Portugalii aktualnie mamy szczyt sezonu morelowo-czereśniowego. Czereśni, których i ja, i Maciek przynieśliśmy do domu jednego dnia każde po skrzynce, pozbyłam się robiąc clafoutis i czereśniową tartę. Morele, których też mieliśmy w bród, postanowiłam przerobić na jakieś przetwory. Dżemy i konfitury o tym smaku to jedne z moich ulubionych, wolę je chyba nawet od truskawkowych. 

Dodatek wanilii wydawał się się oczywisty i bezpieczny. Potem jednak stanęłam z butelką Malibu nad pachnącą morelową konfiturą nakrapianą waniliowymi piegami i zastanawiałam się czy jej tym rumowo-kokosowym dodatkiem nie zepsuję. Zdobyłam się jednak na odwagę i dolałam tego alkoholu. Zaskakująco dla mnie samej Malibu zupełnie się z morelami i wanilią nie gryzie, czego się obawiałam. Wręcz przeciwnie - świetnie z tą konfiturą współgra i podnosi jej walory. Jest nawet ciekawsze niż częściej do moreli dodawane likiery migdałowe. Bardzo polecam ten smakołyk do zrobienia wczesnym latem. Morelowy sezon jest bardzo krótki (nad czym ubolewam) wykorzystajmy go więc jak najlepiej.

Konfitura morelowa z malibu i wanilią

1,5 kg moreli

2 laska wanilii przekrojone wzdłuż na pół

500 g cukru

200 g cukru brązowego jasnego

1 cytryna

1 opakowania pektyny w proszku, na 500 g cukru i 1 kg owoców

50 ml rumu Malibu

Morele wypestkowujemy i kroimy na plasterki. Zasypujemy dwoma rodzajami cukru, dodajemy laski wanilii, skórkę obraną z cytryny i sok z niej wyciśnięty. Zostawiamy przykryte na noc w lodowce. 

Następnego dnia doprowadzamy do wrzenia i gotujemy przez 5 min. Studzimy i znowu wstawiamy na noc do lodówki. 

Kolejnego dnia dodajemy pektynę i gotujemy ok. 8-10 min. Zdejmujemy z ognia i dolewamy Malibu. Gorącą konfiturą napełniamy wysterylizowane słoiki. Zakręcamy, stawiamy na 10 min do góry dnem, a następnie odwracamy. Gdy chcemy konfitury dłużej przechowywać można słoiki pasteryzować.
 

Nasze ostatnie i nadchodzące podróże

2020

Wrzesień       - wyspy Pico, Faial

Lipiec            - Bilbao, Hiszpania

Lipiec            - Azory

Czerwiec       - Douro, Portugalia

Luty              - Sevilla, Hiszpania.

Luty              - narty w Japonii i Korea.

Styczeń         - wyspa Santa Maria, Azory.

2019

Grudzień         - Azory, São Miguel.

Grudzień         - Wietnam

Grudzień         - Kambodża 

Listopad          - Hong Kong

Listopad          - Budapest

Paździenik      - Polska, Hel.

.

Paździenik      - Argentyna i Chile

Wrzesień         - Kijów

Wrzesień         - Amsterdam

Wrzesień         - Północna Irlandia

Sierpień           - Rueda, Hiszpania

Lipiec              - Alentejo, Portugalia

Czerwiec         - Iran

Maj                  - Liban

Kwiecień         - Sardynia

.
Marzec            - kilka dni na Algarve 

Marzec            - Qatar 

Marzec            - Australia i wyspy Fiji, Pacyfik

Luty                 - Pisa, Włochy

Luty                 - Malacca, Malezja

2018

Grudzień          - Hong Kong, Macau i Tokio

Listopad           - Szlakiem 10 wulkanów, wyspa Faial

Październik     - Mołdawia i Naddniestrze

Wrzesień         - Indonezja i Malezja

Sierpień           - Północna Hiszpania

Lipiec              - Kaszuby, Polska.

Czerwiec         - Słowenia

Czerwiec         - wejście na wulkan Pico

Czerwiec         - Werona, Cremona i Bergamo

Maj                 - Wyspy Zielonego Przylądka 

Maj                  - Tallin i Helsinki

Kwiecień         -  Gruzja

Marzec            - Oman

Luty                 - Jordania 

Styczeń           -  Wenecja, Tajlandia i Wietnam.

2017

Listopad         - Madryt i Malta/Gozo potem weekend w Lizbonie.

Październik    - kilka dni w Sofii (Bułgaria)

Wrzesień        - znowu 2 tygodnie w Korei Południowej i kilka dni w Osaka (Japonia)

Sierpień          - 4 dni w Galicji (Hiszpania)

Sierpień          - 4 dni w Aragon (Hiszpania)

Lipiec             - 4 dni w Alentejo (Portugalia)

Lipiec             - Azory

Czerwiec        - 2 tygodnie w Chinach

Maj                 - 2 x Hiszpania: wine tasting w Rueda oraz weekend w Walencji. Potem Polska

Kwiecień        - pieszo i rowerem po Alpach Włoskich

Kwiecień        - mini-weekend w Lizbonie

Marzec           - 2 dni w Cinque Terre (Włochy)

Marzec           - Nowa Zelandia

Luty               - Ibiza

Styczeń          - Rzym

Styczeń          - 4 dni w Jerozolimie (Izrael)

2016

Grudzień      - 10 dni w Portoryko (i wyspa Culebra) i przedświąteczny Madryt.

Listopad      - rodzinna wyprawa na Azory

Listopad      - 4 dni w Bukareszcie, Rumunia

Listopad      - 3 dni w Kartagenie, Hiszpania.

Październik  - Argentyna (Patagonia, Buenos Aires i Mendoza), Urugwaj i Rio de Janeiro

Wrzesień      - portugalskie Algarve z przyjaciółmi

Sierpień       - hiszpańskie Lugo (kaniony Sil i Bierzo)

Lipiec          - San Sebastián Hiszpania (i troszkę Ribeira del Duero, Navarra i Toro).

Czerwiec      - Kopenhaga i okolice oraz Malmo i Lund (Szwecja).

Maj              - samochodem po Korei Południowej i 3 wyspy na Filipinach

Kwiecień     - wyspa Corvo, grupa zachodnia Azorów, Portugalia
                     
Marzec         - Panama City i okolice oraz wyspy San Blas + kilka dni w Bogocie, Kolumbia

Luty             - wyspa São Miguel, Azory, Portugalia

Styczeń        - wokół Sycylii, Włochy



2015

Grudzień     - Nowy Rok w Nowym Jorku - 8 dni w apartamencie na Manhattanie

Grudzień     - Drezno i okolice, Niemcy

Listopad      - Budapeszt, Węgry

Wrzesień     - jesień i czerwone klony we wschodniej Kanadzie

Sierpień       - południowa Francja - Langwedocja

Lipiec          - krótkie wyprawy po Portugalii: Alentejo i Beiras

Czerwiec     - wyspa Graciosa, Azory, Portugalia

Maj              - samochodem wokół Islandii

Maj              - okolice Cantenbury, Anglia oraz święto Santo Cristo na wyspie São Miguel

Kwiecień     - wyspa Santa Maria, Portugalia

Marzec        - tydzień w Tajlandii

Luty            - samochodem na Taiwanie + dwa razy na kilka dni w Singapurze

Styczeń       - Azory, Portugalia



2014

Grudzień     - kilka dni w Genewie, Szwajcaria

Grudzień     - narty w Chamonix (Francja) i Verbier (Szwajcaria)

Listopad      - Azory, Portugalia

Październik - kilka dni na Krecie (Grecja), kilka dni na Cyprze i city break w Bolonii (Włochy)

Wrzesień     - południowa Anglia, okolice Eastbourne i Brighton

Sierpień       - dolina Mozeli (Niemcy) + kilka dni w Luksemburgu, Belgia i północna Francja

Lipiec          - południe Portugalii - wczasy na Algarve

Maj              - kilka dni w dolinie rzeki Douro, Portugalia

Marzec        - trzy tygodnie samochodem po Japonii

Luty            - weekend w Lizbonie, Portugalia

Styczeń       - tydzień na wyspie Madeira, Portugalia.



2013

Grudzień     - Azory, Portugalia

Listopad      - Azory, Portugalia

Październik - Bari i Wenecja (Włochy), Dubrownik (Chorwacja), Izmir i Stambuł (Turcja)

Wrzesień     - samochodem po Peloponezie i Atenach (Grecja), kilka dni w Barcelonie i na Majorce

Sierpień       - Galicja (Hiszpania), Gibraltar i Andaluzja

Lipiec          - Toledo i Salamanca (Hiszpania), wyprawa na wyspy Cies (Galicja, Hiszpania)

Czerwiec     - Azory, Portugalia

Maj              - tydzień w Toskanii (Włochy), 10 dni samochodem po Maroku

Marzec        - wyspa Flores, Portugalia

Styczeń       - Azory, Portugalia



2012

Listopad      - kilka dni w Cuenca (Hiszpania)

Październik - tydzień na wyspie Madeira (Portugalia)

Wrzesień     - wokół Lizbony (Portugalia) i tydzień w Asturii (Hiszpania)

Sierpień       - Galicja (Hiszpania)

Lipiec          - Estremadura (Hiszpania)

Czerwiec     - Azory, Portugalia

Luty            - kilka dni w Liverpoolu (Anglia)


2011

Sierpień      - kilka dni w Ribeira Sacra (Hiszpania)

Lipiec          - Szkocja

Lipiec          - kilka dni w Walii (Wielka Brytania)

Czerwiec     - hiszpańska Estremadura, Sevilla i portugalskie Algarve

Czerwiec     - wakacje w Ribera del Duero (Hiszpania)

Styczeń       - na narty w Asturii (Hiszpania)


2010

Listopad      - Teneryfa (Hiszpania)

Listopad      - Lizbona i Cabo da Roca

Wrzesień    - wyspy Azory

Sierpień      - Kalifornia, Idaho i Utah (USA)

Lipiec         - Irlandia

Lipiec         - wyspy Azory

Czerwiec    - kilka dni w portugalskim Alentejo

Maj             - hiszpańskie Rias Baias

Kwiecień     - zamkniecie strefy lotow na Europą 

Luty           - na nartach w Andorze, w hiszpańskich Pirenejach i Francji

Styczeń      - na portugalskich Azorach


2009 i wcześniej

Grudzień 2009 - Vars, Francja, na nartach we Francji i Włoszech

Listopad 2009   - znowu na portugalskich Azorach

Sierpień 2009   - Floryda i Nowy Orlean (USA)

Czerwiec 2009 - As Médulas (Hiszpania)

Czerwiec 2009 - Andaluzja (Hiszpania)

Czerwiec 2009 - na portugalskich Azorach

Marzec 2009    - Toskania (Włochy)

Marzec 2009    - kilka dni na Azorach (Portugalia)

Marzec 2009    - na nartach we Francji

Luty        2009  - Lago di Como (Włochy)

Luty 2009         - na nartach w Cervinia, Courmayeour i LaThuile (Włochy), Zermatt (Szwajcaria)

Styczeń 2009    - na nartach w Portugalii (Serra da Estrela)

Grudzień 2008 -  Nowy rok w Paryżu i nad Loarą (Francja)

Grudzień 2008 - Alzacja (Francja)

Listopad 2008  - Walencja (Hiszpania)

Listopad 2008  - Azory (Portugalia)

Sierpień 2008   - samochodem wokół Europy, wiele krajów

Maj 2008          - Wiedeń (Austria)

Luty 2008         - na nartach w Prowansji (Francja)

Listopad 2007  - Belize, Key West, Miami i Arizona (USA), Cozumel (Meksyk), Honduras

Sierpień 2007   - samochodem dookoła Polski

Czerwiec 2007 - Salamanka (Hiszpania)

Maj 2007         - Barcelona

Sierpień 2006  - samochodem z Nowego Jorku nad Niagarę i do Południowej Karoliny (USA)

Kwiecień 2006 - centralne Włochy

Marzec 2006    - na nartach w Astun i Candanchu (Hiszpania, Pireneje)

Styczeń 2006   - na nartach w hiszpańskiej Manzanedzie

Styczeń 2006   - Lanzarote i Fuerteventura

Sierpień 2005  - Arizona i Kalifornia oraz Miami (USA)

Maj 2005        - samochodem po Maroko

Kwiecień 2005 - Londyn

Luty 2005         - na nartach w Andorze

Listopad 2004  - Majorka

Sierpień 2004   - Meksyk

Maj 2004         - Lizbona

Luty 2004         - Madeira (Portugalia)

Styczeń 2004    - Bruksela (Belgia)

Wrzesień 2003 - Dominikana

Maj 2003          - dookoła Francji

Grudzień 2002 - na nartach w Andorze

Wrzesien 2000   - Alentejo i Sevilla

Kwiecień 1999   - Pitztal narty (Austria)

Marzec 1999    - Zakopane narty (Polska)

Luty 1999         - Wilno i okolice

Maj 1999          - z Nowego Jorku do Chicago i z powrotem (USA)

Grudzień 1998   - Tyrol narty (Austria)

Marzec 1998    - Lodowiec Kaunertal narty (Austria)

Grudzień 1996  - Ischgl  narty (Austria)

Lipiec 1996      - Korsyka (Francja)

Sierpień 1995   - Masyw Centralny (Francja) - od 1990 roku wiele podróży po Francji, Holandii

Sierpień 1995   - Północne Włochy

Sierpień 1993    - Rotterdam (Holandia)

Luty 1993         - Zillertal, Ahorn (Austria) narty

Luty 1992         - na nartach w Słowacji

Luty 1992         - Tux, Finkerberg (Austria) narty

Lipiec 1992       - Słowacja

Grudzień 1991   - Innsbruck narty (Austria)

Wrzesień 1991    - Wokół Alp samochodem (Austria, Dolomity, Wenecja, Bergamo, Zurich)

Lipiec 1991        - Wokół Francji 

Czerwiec 1990  - Kaukaz (Rosja)

Czerwiec 1989  - Izrael, Egipt,Grecja, Jugosławia

Luty 1989         - narty w Tyrolu (Austria), każdej zimy od 1989 do 1999 roku

Maj 1989          - Praga (Czechy)

Wrzesień 1988  - Bułgaria i Rumunia

Maj 1988         - Grecja