Świąteczne grzane wino/ Mulled Christmas Wine

Mam nadzieję, że wybaczycie mi dłuższą przerwę, w pisaniu, ale wynikała ona ze świątecznego grzechu łakomstwa. A przejedzenie nie skłania niestety do wynurzeń kulinarnych.
Dzisiaj będzie kilka słów jeszcze w świątecznym nastroju. Jak już wspomniałam moim ulubionym bożonarodzeniowym deserem jest .... grzane wino.

Chodzą słuchy, że podobno w dawnych wiekach wina były dużo gorszej jakości niż współcześnie (kto to dziś udowodni, możemy sobie tylko gdybać). Zwłaszcza szkodził im transport na duże odległości. Nic dziwnego, że regiony w których winorośl nie rosła, bo nie mogła przetrwać zimy, wpadły na pomysł poprawiania "pijalności" docierającego do nich z daleka wina korzeniami czy miodem. Stąd polskie grzane wino, niemieckie gluhwein, anglosaskie mulled wine czy skandynawski glogg.

W zasadzie to napój ten kojarzy mi się nie tylko świątecznie, a raczej zimowo. Po raz pierwszy zachwyciłam się nim na alpejskich stokach. Znakomicie się po nim szusuje, a skrętność zwiększa się wprost proporcjonalnie do ilości wypitego napoju.

Ja moje wino podgrzewam z całymi cytrusami z miąższem i skórką, pokrojonymi na kawałki. Znajomi Portugalczycy się śmieją, że to taka bardzo gorąca sangria. Umówmy się, że to jej zimowa wersja. A tak uczciwie mówiąc mój przepis to raczej reminiscencje skandynawskiego glogg'u. Możecie oczywiście puścić wodze fantazji i zamiast białego cukru dodać miodu lub cukru brązowego, czy zmienić lub wzbogacić zestaw korzennych przypraw. Nie ma nic lepszego na zimowy wieczór przy trzaskającym ogniem kominku.

Grzane wino

2 pomarańcze
1 cytryna
1 butelka 0,75 l czerwonego wina
2-3 łyżki madery lub porto (opcjonalnie)
cukier do smaku
1 laska cynamonu
4 goździki

Pomarańcze i cytrynę pokroić na półplasterki (razem ze skórką). Zalać całą butelką wina, maderą lub porto, dodać laskę cynamonu, goździki i cukier do smaku. Mocno podgrzać, ale nie zagotowując. Przecedzić. Można podać w szklankach z grubego szkła lub w misie na poncz, ozdobionej plastrami świeżej pomarańczy i cytryny z wbitymi goździkami.

Kuchnia nad Atlantykiem bierze udział w tworzeniu Międzynarodowego Kalendarza Adwentowego z przepisami świątecznymi na portalu językowym LexioPhiles, z tego powodu dołączam przepis na grzane wino również w wersji angielskiej.

Mulled Christmas Wine

2 oranges
1 lemon
1 bottle (0,75l) red wine
2-3 tablespoons madera or portwine

sugar to taste
1 cinnamon stick
4 cloves

Slice oranges and lemon (with skins on) in half rounds. Put them in the saucepan, pour on wine and madera or portwine. Add cinnamon, cloves and sugar to taste. Heat well but be careful not to boil the liquid. Strain. Serve in glasses or in punch bowl, decorated with additional orange and lemon slices.

Boże Narodzenie 2006

W ten najpiękniejszy dzień w roku, czekając na pierwszą gwiazdkę na grudniowym niebie, wszystkim zaglądającym tu czasem i poświęcającym swój cenny czas na czytanie i oglądanie moich wypocin, życzę świąt Bożego Narodzenia o jakich zawsze marzyli. Z pysznościami na stole, piękną choinką, kolędami, a przede wszystkim spędzanych z najdroższymi Wam ludźmi.

Wesolych Świąt !!!

Świąteczne strucle makowe

Zrobienie tutaj makowca to cale przedsięwzięcie. Zaczyna się od upojnych poszukiwań maku. Oczywiście o gotowych masach makowych, albo zmielonym maku to można sobie tylko pomarzyć, więc procedura przygotowań jest wypisz wymaluj, jak z kuchni staropolskiej. Już nie wspomnę o tym, że maszynka do mielenia, też nie jest tu powszechnie używanym sprzętem i wcale nie tak łatwo ją kupić. Ale ja w tym roku miałam wszystko co trzeba i z makowcowych sprzętów i z produktów, więc zabrałam się do dziela.

Chciałam mieć klasyczne strucle, których wielbicielem jest mój mąż Maciej. Łukasz oczywiście nie tyka, bo bakalie. Ja też się mogę w zasadzie bez makowca obejść na Święta, za to ze słodkości muszę mieć turrony, kompot z suszonych owoców i ..... grzańca. (postaram się o nich obu niedługo napisać). Żeby tradycji stało się zadość ciasto na strucle musiało być krucho drożdżowe. Zrobiłam je z przepisu Joanny z forum CinCin z lekkimi modyfikacjami. Żeby było trochę eklektycznie masa jest za to autorstwa Dziuni z tego samego forum. I jest to masa nad masami - lepszej dotąd nie jadłam. Co do kształtu, to moim tegorocznym makowcom brakuje trochę do ideału, ktorym jest dla mnie piękny wysoki owal w przekroju, spotykany w każdej polskiej cukierni. Ale co tam, najważniejszy jest smak - a ten jest fenomenalny. Dowodem na to, że od wczoraj z 3 strucli zostały tylko dwie. Już nie będę wytykać palcem, kto jedną z nich całą spałaszował.

Świąteczne strucle makowe

3 strucle każda na długość dużej blaszki z piekarnika

Masa makowa w/g Dziuni
500g maku
1 l mleka
100 g masła
150 g cukru
3 jajka
3/4 szklanki miodu
zawartość środka laski wanilii lub 1 łyżka ekstraktu waniliowego lub duży cukier waniliowy
100 g migdałów rozdrobnionych
100 g orzechów włoskich
100 g rodzynek
skórka pomarańczowa
skórka cytrynowa
50 ml rumu
ewentualnie kilka łyżek słodkiej śmietanki kremówki

Ciasto krucho-drożdżowe w/g Joanny:
50o g mąki
1 i 1/2 łyżeczki drożdży suszonych
100 g cukru pudru
1/2 szklanki kwaśnej, gęstej śmietany w temperaturze pokojowej
200 g masła
1 jajko
3 żółtka
skórka otarta z cytryny
ziarenka wyskrobane z 1/2 laski wanilii
szczypta soli

Lukier:
1 szkl cukru pudru
kilka łyżek ciemnego rumu

Masa makowa:
Mak zalewamy mlekiem i doprowadzamy do wrzenia. Gotujemy na wolnym ogniu ok. 30 min często mieszając, bo łatwo się przypala. Po ugotowaniu odstawiamy do napęcznienia do dnia następnego. Potem bardzo dokładnie odsączamy mak na sicie. Następnie mielimy go 3 razy w maszynce do mielenia z sitkiem do maku. Ja nie mam sitka do maku, więc mieliłam 4 razy z sitkiem o drobniejszych oczkach.

W dużym garnku roztapiamy masło i wsypujemy do niego rozdrobnione migdały i orzechy, smażymy chwilę do lekkiego zrumienienia. Dodajemy miód i przesmażamy chwilę, dodajemy
następnie wanilię, a na końcu rum. Wlewamy tę masę do maku i mieszamy dokładnie
dodając resztę bakalii. Odstawiamy do przestudzenia.

Żółtka ubijamy z połową cukru do białości i mieszamy delikatnie z masą makową. 2 białka (trzecie białko zostawiamy do posmarowania ciasta) ubijamy wsypując pod koniec ubijania drugą połowę cukru i również ostrożnie mieszamy je z masą makową. Jeśli masa jest zbyt sucha dolewamy kilka łyżek śmietanki kremówki - masa ma być dość gęsta, ale musi dać się rozsmarować.

Ciasto krucho-drożdżowe:
Mąkę przesiewamy. Drożdże mieszamy z 2 łyżkami cukru pudru i ze śmietaną. Do mąki dodajemy resztę cukru, posiekane na kawałeczki masło, wanilię. Wyrabiamy jak kruche ciasto, dodając rozmącone jajko, żółtka i śmietanę.

Formowanie strucli:
Dzielimy ciasto na 3 części. Każdą cienko wałkujemy (grubość ciasta ok. 0,5 cm) na prostokąt ok. 35 x 25cm lub kwadrat 30x30cm*. Smarujemy wierzch ciasta lekko ubitym białkiem, zostawiając wzdłuż 3 boków pas bez masy szerokości ok.4 cm. Zwijamy makowiec luźno, zaczynając od boku z masą, kończąc na boku bez masy. Boki nieposmarowane podkładamy po zawinięciu pod spód. Trzeba pamiętać o bardzo luźnym zwijaniu ciasta ponieważ ciasno zwinięte pęka w trakcie pieczenia. Kładziemy strucle złączeniem pod spód na papierze do pieczenia. Nakluwamy ciasto, żeby nie popękalo. Zawijamy je bardzo luźno w papier do pieczenia (robimy z papieru rulon), odstawiamy w ciepłe miejsce do wyrośnięcia na 15-30 min. Smarujemy z wierzchu resztą białka i wkładamy do zimnego piekarnika nastawiając go na 175 ºC. Pieczemy ok.45-55 min, aż makowce wyrosną i przyrumienią się wyraźnie z wierzchu. Ja pod koniec pieczenia rozcięłam papier do pieczenia, żeby się lepiej rumienily.

Jeszcze ciepłe lukrujemy lukrem z cukru pudru utartego z rumem na gęstą masę.

*Ja w tym roku wałkowałam w prostokąt i wyszło mi mało struclowych zwojów, następnym razem zamierzam wałkować w kwadrat i może dla ułatwienia wrzucać do długich keksówek.

Uszka znad Wilii

To jest najważniejsza potrawa na naszym wigilijnym stole, gości na nim odkąd sięgam pamięcią. Bez tych uszek nie ma Świąt. Tak jest w moim domu, tak jest w domu moich rodziców i tak było zawsze w domu mojej Babci. Nie wiem ile pokoleń moich kresowych przodków, uważało tę potrawę za obowiązkową, ale lubię myśleć, że bardzo, bardzo wiele. I już oczami wyobraźni widzę wileński dom moich pradziadków i domostwo prapradziadków, zagubione gdzieś nad Wilią, "wśród pól malowanych zbożem rozmaitem, wyzłacanych pszenicą, posrebrzanych żytem". Co ja piszę toć to zima była, sanna, zawierucha i opisy przyrody raczej rodem z sienkiewiczowskiego "Potopu", a nie "Pana Tadeusza". I w blasku świec wszyscy zebrani przy stole, z siankiem pod lnianym obrusem, popijali gorący barszcz, przegryzając grzybowymi uszkami. A teraz my w innym miejscu i innym czasie staramy się przeżyć ten święty czas, tak jak oni nas nauczyli.

Wracając od sentymentów do kulinariów - nie przeczę, że te uszka są bardziej pracochłonne niż takie gotowane "pierogowe". I trzymają nas w kuchni, aż do pierwszej gwiazdki. Za to ich smak rekompensuje wszystkie trudy - puszyste i chrupiące z wierzchu ciasto z pachnącym lasem nadzieniem.

Wigilijne uszka znad Wilii

liczba porcji: 60 uszek

Nadzienie:
20 dag suszonych grzybów
50 dag pieczarek
2 duże cebule
masło do smażenia
pieprz , sól do smaku

Ciasto:
50 g świeżych drożdży (lub 4 i 1/2 łyżeczki suszonych)
2 łyżeczki herbaciane cukru
1 i 1/3 - 1 i 2/3 szkl ciepłej wody
1 kg mąki
2 łyżeczki soli
2 jaja

Nadzienie:
Grzyby suszone namoczyć, gotować 15-20min ( wywar zachować do barszczu). Na maśle podsmażyć cebulkę, osobno podsmażyć pieczarki, odsączyć. Zmielić suszone grzyby i pieczarki, dodać podsmażoną cebulkę, sól i pieprz do smaku.

Ciasto:
Drożdże rozetrzeć z cukrem i dolać ciepłej wody. Pozostawić do wyrośnięcia. Zagnieść ciasto z mąki, z dodatkiem soli, jajek i zaczynu. Jeśli trzeba dodać ciepłej wody. Ja wyrabiam ciasto już od kilku lat w maszynie do chleba, ze znakomitym efektem. Cienko wałkować i wykrajać szklanką kółeczka.

Lepić pierożki. Gotowe smażyć na rozgrzanym oleju z obu stron, aż będą złote. Podawać ciepłe z barszczem wigilijnym.

Dodatkowe informacje:
Nadzienie trzeba dość mocno posolić. Ja usmażone uszka mrożę na zapas i potem po rozmrożeniu krótko odgrzewam w piekarniku lub mikrofalówce. Mój mąż z synem gotowi są je jeść przez okrągły rok.

Którędy najbliżej do Starbucks?

Dzisiaj będą reminiscencje z tego samego hiszpańskiego weekendu, o którym już tu wspominałam, ale tym razem z małym bożonarodzeniowym akcentem.

Otóż Madryt ostatnio bardzo się zamerykanizował. Zauważyliśmy to już latem, w czasie długich godzin spędzanych na tamtejszym lotnisku. Na hiszpańskie terytorium wkroczyła między innymi kultowa sieć Starbucks. Kultowa przynajmniej dla nas - od pierwszego łyka tej pysznej kawy jesteśmy ich wiernymi klientami. Nawet mój syn - jeszcze nie kawosz przecież (choć tu w Portugalii wiek, nie stanowi przeszkody w piciu kawy, na dowód czego załączam zdjęcie; przepraszam za jakość -mąż robil trochę z ukrycia, a dziecko się wiercilo, chyba juz w kofeinowym pobudzeniu ;) ) też jest wielbicielem ich waniliowego i truskawkowego frapuccino. Wykorzystujemy każdy wjazd na hiszpańskie terytorium, żeby się opić na zapas starbucksową kawą, bo do nas niestety jeszcze nie dotarła.

Jestem trochę zdumiona, jak szybko się w Hiszpanii te kawiarnie rozmnożyły. Tu na południu Europy, gdzie kawa to zazwyczaj mikroskopijne espresso z maleńkiej filiżanki, za to z niebotyczną ilością kofeiny, nagle wszyscy piją - bądźmy szczerzy - kawowe koktajle z plastikowych wielkich kubasów. Jak to się mogło stać ? Ja myślę, że powód jest prosty - kawa ze Starbucks jest po prostu pyszna. Mimo, ze tak różna od śródziemnomorskiego kawowego wzorca, święci triumfy moim zdaniem nie dzięki kawie sensu stricte, bo idealnie zaparzoną i doskonałą gatunkowo café, można tu znaleźć na każdym rogu. To może będzie trochę dziwne, co powiem, ale ich tajemnica tkwi w dodatkach - tych wszystkich spienionych mlekach, bitych śmietanach, cynamonach, wiórkach czekolady, płynnych karmelowych sosach i wielu, wielu innych. Dla mnie kawa ze Starbucks jest już właściwie deserem.

Sama firma ujmuje mnie jeszcze tym, że mimo iż już gigantyczna, nie chce być zwykłym kawowym fast-foodem. Ideą założyciela pana Schultza było stworzenie miejsc gdzie z kubkiem dobrej kawy możemy poczytać książki lub gazety, posłuchać muzyki i poserfować w necie. Każda kawiarnia ma wolną rękę przy podejmowaniu decyzji związanych z wystrojem wnętrz, organizacją pracy. Tylko kawa ma być wszędzie taka sama.

Teraz w dodatku z okazji zbliżających sie Świąt mamy, jak to ostatnio wszędzie w modzie, kawy z "limited Christmas edition". I możemy się delektować Toffee Nut Latte, Mocca Praliné i Gingerbread Latte. Ta ostatnia jest z okruszkami piernika i szczyptą gałki muszkatołowej.

Przepisy na ich pyszne kawy znalazłam tutaj.
A to jest moja domowa wariacja na temat:

Vanilla caffee latte

Do naszego ulubionego kawowego kubka wlewamy:
1 łyżkę ekstraktu waniliowego
1 "shot" espresso
Dopełniamy spienionym mlekiem. Posypujemy cukrem waniliowym i wiórkami czekolady.
Delektujemy się czytając coś miłego (ja trzeci tom "A Song of Ice and Fire" George'a R.R. Martin'a) lub buszując po necie.

Szał ciasteczkowy - Pierniczki bakaliowe

Nie wiem czy zniesiecie kolejny przepis na pierniki. One są trochę inne - nie do ozdoby, nie do wycinania fikuśnych kształtow -są po prostu do łasuchowania. Mają w sobie mnóstwo pyszności - orzechy, migdaly, cytrusowe skórki, morele. I oczywiście nie brakuje im zasadniczych piernikowych skladników- miodu i korzennych przypraw. Są miękkie i nie trzeba ich przygotowywać z wyprzedzeniem, ot taka adwentowa przegryzka. Bo przecież trzeba sobie dawkować przyjemności i nie da się zjeść wszystkiego na Święta.

Zostawiam Was sam na sam z piernikami i biegnę jeszcze na przedświąteczne zakupy, a potem czeka mnie popoludnie w kuchni. Będzie w niej pachnieć grzybami i barszczem, a potem korzeniami i zewsząd będą sypać się bakalie.

Pierniczki bakaliowe:

Suche składniki:
1/2 szkl orzechów laskowych
1/2 szkl orzechów włoskich
1/2 szkl migdałów bez skorki
2 i 2/3 szkl mąki
2 łyżki przyprawy do pierników
1/2 łyżeczki cynamonu
3 łyżki gorzkiego kakao
1/2 łyżeczki proszku do pieczenia
1/4 łyżeczki sody
1/2 łyżeczki soli

3/4 szkl brązowego cukru
60g masla
3/4 szkl miodu płynnego
2 jajka

1/4 szkl skórek cytrusowych smażonych w cukrze ( cytrynowa, mandarynkowa, pomarańczowa) pokrojonych w drobną kostkę
1/4 szkl moreli suszonych drobniutko pokrojonych w kostkę

Wszystkie orzechy i migdały drobno zmielić w malakserze. Wymieszać z mąką i pozostałymi suchymi składnikami. W mikserze ubić brązowy cukier z masłem i miodem na gładką masę. Dodać jajka nadal ubijając. Stopniowo dodawać mieszankę suchych składników. Na koniec wrzucić skórki cytrusowe i morele. Dokładnie wymieszać. Wychodzi z tego gęste i bardzo lepkie ciasto (nie do wałkowania !).

Formujemy zwilżonymi zimną wodą dłońmi kulki o średnicy ok. 3-4cm, układamy na dużej blaszce z piekarnika lekko spłaszczając. Pierniczki rosną w czasie pieczenia, wiec należy zachować ok. 5 cm odstępy. Pieczemy pierniczki 15-20 min w 180 stopniach. Ja piekłam od razu 2 blaszki w termoobiegu w nieco niższej temp. 165-175 stopni.

Wyszlo mi ok. 36 pierniczków.

Szał ciasteczkowy - shortbread z żurawinami

Jednak ogarnął mnie przedświąteczny szał ciasteczkowy. Zaczęło się niewinnie od tych niby niechcianych pierniczków. A dzisiaj wypatrzyłam u Marthy Stewart bardzo kuszące żurawinowe serduszka zrobione z shortbread. Suszone żurawiny szczęśliwie miałam, bo tutaj przed świętami sklepy zawalone są suszonymi i kandyzowanymi owocami oraz orzechami wszelkiej maści. Samych fig sprzedaja co najmniej z 10 gatunków, nie wspominając już o rodzynkach - małych dużych, ogromnych, jasnozłotych, bursztynowych i prawie że czarnych. I nawet zupełnie nieznane Portugalczykom żurawiny zawieruszyły sie wsród tych pyszności, jak ze sklepu kolonialnego.

W tym przepisie lekko kwaskowate żurawiny przełamują słodką maślaność kruchego ciasta. Próbowałam już kiedyś robić shortbread, nie za bardzo co prawda pamiętam z jakiego przepisu, i byłam trochę rozczarowana. Ciastka jakoś wyszły mi dziwnie "mączne". Tego problemu nie ma w przepisie Marthy Stewart. Ja dałam nieco więcej masła i użyłam przywiezionego ze Stanów olejku do ciasta o zapachu waniliowo-maślanym. Martha uzywa tylko ekstraktu waniliowego, ale ja polecam bardzo ten maślany, jesli ktoś ma do niego dostęp, bo nadaje on ciastu bardzo fajnego posmaczku.

Żurawinowy shortbread

3/4 szkl cukru pudru
2 szkl mąki
1/4 lyżeczki soli
250g masła
1/2 łyżeczki aromatu waniliowego
1/2 łyżeczki aromatu maślanego *
1/2 szkl drobno posiekanych suszonych żurawin

Nagrzewamy piekarnik do 160ºC. Mieszamy mąkę z cukrem i solą (podpatrzyłam na netowych filmikach, że Martha miesza sypkie produkty trzepaczką do piany - to bardzo fajny kuchenny "tip", o wiele wygodniej się to robi niż zwykłą łyżką) . Dodajemy pokrojone w małą kostkę masło i aromaty. Szybko zagniatamy ciasto w kulę. Wylepiamy nim wyłożona papierem do pieczenia (to ważne, bo placek nie może się nam pokruszyć przy wyjmowaniu z formy) blaszkę wielkości ok.17x 27cm (warstwa ciasta ma mieć wysokość ok. 2 cm). Pieczemy ok. 25-30 min, aż brzegi się zaczną złocić, a środek stanie się matowy. Studzimy na siatce, następnie kładziemy na desce do krojenia i wycinamy serduszka foremką do ciastek. Możemy też oczywiście wyciąć inne kształty lub pokroić shortbread w kwadratowe lub prostokątne kawałki.

*Dr. Oetker chyba ma taki aromat w swoim asortymencie.

Grudniowy Madryt

Puerta de Alcalá

Wybraliśmy się w zeszły "długi weekend" do Madrytu. Przed Świetami hiszpańska metropolia jest przepięknie oświetlona i tętni życiem. Głównym naszym celem była wizyta w Prado. Naczytaliśmy się i naoglądaliśmy "Malarstwa bialego czlowieka" Lysiaka i nie mogliśmy nie zauważyć, ze co trzeci prezentowany w książkach obraz pochodzi właśnie z tego muzeum. Kolekcja malarstwa jest tam imponująca, ale na szczęście nie dorownuje wielkością Luwrowi, co pozwala delektować się z większym spokojem poszczególnymi perełkami.

Nam chyba najbardziej przypadl do gustu obraz "Zdjecie z krzyza" Van der Weyden'a. Mimo, ze uczuleni juz przez Lysiaka na niezwykla maestrie pedzla tego XVI-wiecznego Holendra , jednak stanelismy przed tym obrazem oniemiali. Kompozycja jest doskonala, kolory przecudne, ale chyba najbardziej malarz slynie z umiejetnosci przedstawiania faktury tkanin. Ponoc trudno znalezc w calej historii malarstwa drugiego takiego mistrza w tej dziedzinie. Trzeba otwarcie powiedzieć, ze żadna reprodukcja nie jest w stanie oddać jego geniuszu nawet w połowie. Koniecznie trzeba to zobaczyć gołym okiem. Futra na obrazie są tak miękkie i puszyste, ze chciałoby się w nie wtulić twarz, atlasy aż szeleszczą, brokatowe draperie mienia się, a aksamit chciałoby się pogłaskać.

Zauroczyła nas tez ekspozycja "Lo fingido verdadero", co w wolnym tłumaczeniu oznacza imitacje rzeczywistości. Ta wystawa była nawet trochę kulinarna - kiście winogron jak zerwane z krzaka, czereśnie aż błyszczące od soku, bażanty i zające jak żywe (hmmm, tu chyba mijam sie z prawda, toć to przecież martwe natury, w pełnym tego słowa znaczeniu, dopiero co ustrzelone).

Długo by jeszcze można pisać o innych zgromadzonych tam rarytasach - ogromnej kolekcji Goyi, Velazqueza, El Greco. Nawet o plebejsko-enigmatycznej przedziwnej "Kobiecie z broda" Jose Ribeiry. Żeby nie zginać z nadmiaru wrażeń staraliśmy się nawet nie spoglądać w stronę pobliskiej galerii Tyssen. To będzie dobra wymówka na następna wizytę w Madrycie.

Plaza de Oriente

Oprócz pokarmu dla duszy raczyliśmy się tez bardziej treściwymi specjałami. W ciągu dnia włócząc się po mieście podjadaliśmy tapas, za to wieczorem przychodziła nam ochota na jakiś bardziej konkretny posiłek. Jak się okazało dostać się do restauracji w stolicy Hiszpanii w grudniowy sobotni wieczór nie jest sprawa łatwa. Po pierwsze - praktycznie każdego dnia w tygodniu na ulicach w centrum Madrytu od godziny 8.00 wieczorem jest taki tłum, jak na koncertach największych gwiazd estrady. Morze ludzi płynie po chodnikach, rzeka samochodów toczy się po ulicach (toczy się bardzo powoli zazwyczaj, ogłuszająco trąbiąc w dodatku). Po drugie - przed każdym bardziej popularnym barem i restauracja stoi kolejka do wejścia. My oczywiście w tym wszystkim beztrosko bez rezerwacji ...

Jakimś cudem, w bocznej uliczce niedaleko Plaza de Santa Ana znaleźliśmy marisqueire (knajpkę specjalizująca się w owocach morza), gdzie na stolik czekaliśmy jedynie 3 kwadranse (!). Niewątpliwie z korzyścią dla właściciela, bo apetyty, jak już osiedliśmy, mieliśmy wilcze. Fakt faktem, ze tak wspaniałych camarones, gambas, cigalas i langostinas już dawno nie jedliśmy. Wszystko, jak na Hiszpanie przystało, bardzo ascetycznie przyprawione, żeby nie zagłuszyć smaku samych morskich specjałów. Podziwiałam grupę szczupłych Hiszpanek w średnim wieku zmiatająca talerz za talerzem i podlewających "marisco" chyba czwarta z kolei butelka Albariño.

Wizyta w restauracji to oczywiscie nie moze byc koniec wieczoru. To miasto zyje noca, nasi krewni mieszkajacy tu od lat zawsze powtarzaja, ze prawdziwe jest polskie przyslowie "Zycie jak w Madrycie". Swoje "passeo" po barach Hiszpanie potrafia zakonczyc o 4.00 nad ranem. Jest w tym wszystkim jednak maly dysonans, ktory mi troche utrudnia korzystanie z wachlarza madryckich atrakcji. Hiszpanie pala jak smoki i krzycza jak opetani. Szczesliwie restauracje maja zwykle sale dla niepalacych, co nie dotyczy niestety barow. My wiec wybralismy po kolacji spacer po miescie, a jego poklosiem jest te kilka zdjec.

Pierniczki na "Christmas Sale"

Mialam w tym roku ich nie robić. Przysięgałam sobie, ze nie. Próbowałam sobie wizualizować cale zamieszanie i bałagan w czasie "produkcji". Pol domu w lukrze, drugie pól w mace. Ale się nie udało. Właściwie to zostałam zmuszona. Klasa Łukasza urządzała w szkole w tym roku Christmas Sale i on radośnie oznajmił swojej pani, ze ciasteczka upiecze jego mama. Właściwie to nawet nie mogłam się złościć, przecież nawet mnie zareklamował, mówiąc, ze jego mama piecze najlepsze ciasteczka na świecie. I cóż ja mogłam upiec ? No jasne, ze pierniczki - przecież maja same zalety - są świąteczne i bardzo polskie (choć może germańskie narody ze szkoły tez je rozpoznają ;) ) i można je powiesić na choince, albo od razu schrupać.

Zabraliśmy się wiec do pracy - Lukasz wałkował, ja wycinałam. Potem pełne blaszki pierniczków szły do pieca. Do dekorowania dołączył się nawet mój mąż, którego największym dziełem została jednogłośnie okrzyknięta choinka z oczami, nosem i uśmiechem (?!). I oczywiście cała kuchnia była w mace, miodzie i lukrze, ale za to jak pachniała i ile było przy tych przygotowaniach śmiechu i wygłupów. Wreszcie czuje, ze święta już blisko, choć aura na dworze zupełnie anty-zimowa. .... Za rok pewnie znowu będę sobie obiecywać, ze nigdy więcej pierniczków. :)

Piekłam je ze wspaniałego przepisu Kaeru z forum Mniam Mniam, w którym nieco zmieniłam proporcje. Pierniki są pyszne - puchate, mięciutkie i pachnące korzeniami. Fajnie rosną w trakcie pieczenia. Ja musiałam dodać sporo maki, bo moje ciasto nawet po ochłodzeniu było dość lepiące, ale nawet to nie zaszkodziło pierniczkom.

Pierniczki w/g Kaeru

500g maki
4 zóltka
2 bialka
2/3 szkl cukru
2 lyzki kakao
100ml kwasnej smietany w temperaturze pokojowej
1 i 1/2 lyzeczki sody
2 lyzeczki przyprawy do pierników
1 lyzeczka kawy rozpuszczalnej
1/2 lyzeczki cynamonu
125g masla
200g miodu

Kakao wymieszac z maka w duzej misce. Kawe rozpuscic w 1 lyzeczce goracej wody. Miód podgrzac z przyprawami i kawa, dodac maslo i zdjac z ognia jak sie rozpusci. Smietane rozmieszac z soda i odstawic. Po dodaniu sody smietana zwieksza swa objetosc.

Bialka ubic na piane z cukrem i nadal ubijajac dodawac zóltka. Ubite jajka z cukrem wlac do maki i delikatnie wymieszac, dodac miód z maslemi dalej mieszac. Na koniec dodac smietane z soda. Ciasto bedzie dosc rzadkie. Odstawic ciasto na dobe w chlodne miejsce (u mnie byla to lodowka, bo na dworze za cieplo). W ciagu 24 godzin ciasto gestnieje.

Po tym czasie wyjąc ciasto, podsypać maka, rozwałkowywać na grubość ok. 3 mm i wykrawać pierniczki. Ciasto ma konsystencje klejąca dlatego maki nie żałować, bardzo ładnie wchłonie się w ciasto. Blaszki wyłożyć papierem. Pierniczki ułożyć w pewnej odległości od siebie, bo sporo rosną nie tylko w gore.Piec w temp. 180ºC, małe lub "dziurawe" przez 7-8 minut, duże lub pełne bez wyciec w środku ok. 10-12 minut. Mozna polukrować. Ja uzywalam do ozdobienia lukru zrobionego z 1 szkl pudru i 1 białka.

P.S. Wiadomość z ostatniej chwili: pierniczki zrobily w szkole furore. Moj syn mowi, ze sprzedawaly sie jak swieze buleczki. Poszly wszystkie juz w czasie pierwszej przerwy miedzy lekcjami. Najwiekszym powodzeniem cieszyly sie sniezynki i choinki. Serduszka natomiast wykupila Gabriela, sympatia Lukasza. :) Koledzy i kolezanki zadaja powtorki na wtorkowe Christmas Party. :D

Ekologiczne owoce i cytrynowe mufinki

Muszę się tu podzielić moim nowym odkryciem. Otóż znalazłam w necie, a następnie zlokalizowałam w "realu" mały sklepik z żywnością ekologiczną. I to wreszcie nie jest jedynie soja i algi, które w większości tutejszych, jak tu je nazywają, sklepów z żywnością "biologiczną" stanowią 90% asortymentu. To jest warzywniak (ach, jakie to fajne polskie słowo, dawno go nie używalam ;) ) z prawdziwego zdarzenia. Z jabłkami z niespryskiwanych chemikaliami sadów, z cytrusami, które maja jeszcze gałązki i listki, kruchutkimi sałatami i mnóstwem jeszcze innych darów natury, a właściwie Natury (przez duże "N"). Jest nawet mleko i mięso z "bezantybiotykowej" farmy. Gdy jechalismy tam pierwszy raz mój mąż się zaśmiewal, że jabłka to pewnie będą wyglądały jak słynne "psiary" z "Seksmisji". Rzeczywiście nie porażały wielkością i kolorem, za to zapachem jak najbardziej. Po pierwszym kęsie już więcej nie wydziwiał. Ja między innymi przytargałam do domu wielką papierową torbę pachnących cytryn. Nie mogłam nie wykorzystać takiej okazji i nie zrobić pysznych cytrynowych mufinek z równie cytrynowym smarowidełkiem.
Cytrynowe mufinki

12 średnich mufinek

Ciasto:
300g mąki
1/4 łyżeczki sody
1 i 1/2 łyżeczki proszku do pieczenia
szczypta soli
125g cukru
1 i 1/2 łyżki drobno utartej skórki z cytryny

2 duże jajka
175ml jogurtu naturalnego
1 łyżeczka naturalnego ekstraktu z cytryny
1 łyżeczka ekstraktu z wanilii
115g roztopionego masła

Cytrynowe smarowidełko:
100g serka śmietankowego typu Philadelphia
1 łyżka miękkiego masła
2 lyzki cukru pudru z dodatkiem wanilii*
1 lyzka soku z cytryny
skórka cytrynowa do przybrania

Nagrzewamy piekarnik do 190ºC. Do dużej miski wsypujemy wszystkie suche składniki (łącznie ze skórką cytrynową) i dokładnie mieszamy. W drugiej misce lekko roztrzepujemy jajka i mieszamy z resztą płynnych produktów. Wlewamy do miski z suchymi składnikami i krótko mieszamy łyżka tylko do ich połączenia się (nie wolno długo wyrabiać, bo mufinki wyjdą "gumiaste"). Wypełniamy ciastem foremki do mufinek (mniej więcej do 3/4 wysokości) i pieczemy przez ok. 25 min aż siż im ładnie zrumienią wierzchy.

Smarowidełko:
Ubijamy mikserem wszystkie składniki smarowidełka (oprócz skórki cytrynowej). Przed podaniem nakładamy krem na czubek każdej mufinki i posypujemy skórka cytrynowa.

* Ja zwykle miele w młynku do kawy pokrojoną laskę wanilii ze zwyczajnym cukrem. Tym sposobem mam prawdziwy domowy waniliowy cukier puder, który przechowuję szczelnie zamknięty w puszce.

Pimentón de la Vera i paprykowy gulasz z wloska kielbasa i pomidorami

Czym jest piment d'espelette dla Francuzów, tym dla ich sąsiadów zza południowo-zachodniej miedzy jest z pewnością pimentón de la Vera. Mam obie te papryki na polce, stoją obok siebie i ... hmmm sama nie wiem - obie dobre, ale chyba przyznam palmę pierwszeństwa "Hiszpance". Po otwarciu puszki pierwsze, co się rzuca w oczy to kolor - piękna , intensywna, nasycona czerwień, o krok za barwą jest aromat - dymny, wędzony, jak zapach ogniska. I nic w tym dziwnego - w końcu dojrzałe owoce papryki suszone są w dębowym dymie przez prawie 2 tygodnie. Smak też nie pozostaje w tyle - bogaty, pikantny, ale z umiarem. Daleko tej papryce do ognistości chili, ale charakteru jej nie brakuje.
I komu zawdzięczamy ten cud natury - no jakżeby inaczej - oczywiście, ze mnichom, XVI-wiecznym hieronimitom w dodatku. Hodowali ją sobie w dolinie La Vera wśród wzgórz Gredos najpierw tylko dla przyjemności własnych podniebień, ale później sekret się wydal. I dziś już cała Hiszpania kocha pimenton de La Vera miłością dozgonną i sypie ja gdzie się da - oprócz niezliczonych potraw, całe worki idą do rozlicznych iberyjskich wędlin. Ach, zapomniałam dodać, że jak na świetny regionalny produkt przystało, papryka posiada oczywiście "denominación de origen". Ta moda też zdaje się przyszła z Francji....
Tyle milionów Hiszpanów nie może przecież się mylić, wiec i ja przy każdej wizycie u nuestros hermanos (jak mówią z przekąsem Portugalczycy - bo to braterstwo to tak trochę na siłę bywało, też w XVI wieku notabene :) ) kupuję puszkę tego cudownego czerwonego proszku, który potrafi ożywić najnudniejszą potrawę.
Dzisiaj sprobowalam ozenic pimenton ze swiezymi paprykami i - tez w koncu srodziemnomorska - wloska surowa kielbasa. Przygotowanie ekspresowe, a efekt kolorowy i sympatyczny w smaku.

Paprykowy gulasz z włoską kiełbasą i pomidorami

500g włoskiej surowej wieprzowej kiełbasy (moja była z ziołami)
1 cebula pokrojona w cienkie plasterki
2 duże strąki papryki (o ile to możliwe czerwonej i zielonej), pokrojone w paski
1 kg pomidorów (obranych ze skórki i pokrojonych w kostkę) lub 1 duża ok. 700g puszka pomidorów w zalewie
l/4 szkl posiekanej natki pietruszki
1 łyżeczka czerwonej papryki w proszku (najlepiej rzecz jasna pimentón de la Vera)
sól i pieprz do smaku

Z kiełbas usunąć osłonki i widelcem podzielić je na 2 cm kawałki. Rozgrzać dużą patelnię i wrzucić na nią kiełbasę, smażyć ok. 8 min często mieszając, aż się zrumieni. Wyjąć kiełbasę z patelni (łyżką cedzakową), zostawiając wytopiony tłuszcz. Na nim usmażyć do miękkości cebule i papryki - trwa to ok. 15 min. Doprawić solą, pieprzem (tego ostatniego proszę nie żałować) i papryką w proszku. Dodać pomidory i dusić jeszcze ok. 15 -20min, aż sos zgęstnieje. Włożyć z powrotem kiełbasę na patelnie, podgrzać i wmieszać natkę pietruszki.
Pyszne ze świeżym domowym chlebem, którym można wypucować do czysta talerz, nie zostawiając ani kropli smakowitego sosu.

Ziolowe piersi kurczaka z oliwkami duszone w winie

Jesli chodzi o miesa to jestesmy w domu bardzo wybredni. Wybor mamy wiec dosc ograniczony - z wolowiny to najbardziej odpowiada nam poledwica, ze swinki jadalne sa jedynie schab i poledwiczki. Moga byc jeszcze ewentualnie lepsze kawalki krolika, bardzo mloda jagniecina i byloby na tyle. Dzieki Bogu istnieje drob. I ten przyrzadzam na tysiace sposobow. Ulubione sa oczywiscie... to dosc latwo zgadnac - piersi kurczaka. Latwe w przygotowaniu, bez nadmiaru tluszczu, powszechnie dostepne - maja prawie same zalety. Ale w dzisiejszych czasach o dobrego wiejskiego kurczaka dosc trudno, a to co sprzedaja w sklepach czasami jest delikatnie mowiac wyzute ze smaku.
Jak wiec pomoc kurczakowi ? Co zrobic, zeby apetycznie pachnial i mial miekkie i soczyste mieso ? Trzeba go odpowiednio potraktowac - ziolami, winem, bulionem i co tam nam jeszcze fantazja podpowie. Mnie dzis podpowiedziala Chardonnay i pancette. Efekt byl wiecej niz zadowalajacy. To danie kojarzy mi sie z wiejskim jedzeniem we Francji lub w alpejskich regionach Wloch - proste, tresciwe, ale nie za ciezkie. Bardzo odpowiednie na dzisiejsza aure - deszcz leje jak z cebra, a rzeka za oknem ma taki kolor, ze zamiast Douro (ouro to po portugalsku zloto) powinna sie nazywac raczej "Bagnista Struga".

Fajnym kontrastem smakowym dla lagodnego kurczaka i dymnego bekonu sa w tej potrawie oliwki. Kolor zalezy od waszych preferencji, ja robilam z oliwkami z Wysp Kanaryjskich w pikantnej paprykowo-ziolowej zalewie. Niezbedne sa tez ziola - najlepiej swieze galazki rozmarynu i tymianku, ktore duszac sie razem z kurczakiem oddaja mu troche swojego srodziemnomorskiego aromatu. Ja hoduje swoje ziolka w donicach na balkonie, szczesliwie w tutejszym klimacie nawet grudniowa plucha im nie szkodzi. Jesli nie macie dostepu do swiezego rozmarynu i tymianku, jak najbardziej mozna je dodac w postaci suszonej. Wtedy tylko lepiej nieco zmniejszyc ich ilosc, bo aromat zwykle bywa bardziej intensywny.

Ziolowe piersi kurczaka z oliwkami duszone w winie

2 lyzki oliwy extra virgin
6 piersi kurczaka
sol morska i swiezo zmielony pieprz do smaku

3 plastry pancetty lub wedzonego bekonu, drobno pokrojone w paseczki
1 cebula posiekana w duza kostke
igielki z duzej galazki swiezego rozmarynu
2-3 galazki swiezego tymianku, drobno posiekane

5 zabkow czosnku, zmiazdzonych
1/4 szkl bialego wina
1/2 szkl bulionu z kurczaka

1 plaster cytryny o grubosci ok. 1cm
1/2 szkl oliwek bez pestek

Na oliwie zrumienic piersi kurczaka. Przyprawic sola i pieprzem. Zdjac z patelni i trzymac w cieple. Na pozostalym w patelni tluszczu usmazyc cebule i bekon, dodac swieze
ziola i czosnek, jeszcze chwile przesmazyc. Dolac goracy bulion, wino i plaster cytryny. Wlozyc z powrotem piersi kurczaka i dusic na maly ogniu, az sosu sie troche zagesci (ok. 15 min). Pod koniec gotowania dodac oliwki. Usunac plaster cytryny. Jesli sos jest zbyt plynny mozna go jeszcze troche zredukowac po wyjeciu kurczaka.